تأثیر آبیاری تناوبی بر عملکرد، اجزای عملکرد و بهره وری آب در کشت مستقیم برنج در منطقه کازرون

برنج یکی از گیاهان زراعی با مصرف زیاد آب می باشد و به کارگیری روش هایی به منظور افزایش راندمان مصرف آب در تولید آن اهمیت زیادی دارد. به این منظور، آزمایشی با استفاده از طرح کرت های خرد شده و کشت مستقیم برنج در سال 1386 در شهرستان کازرون در استان فارس انجام شد. تیمارها شامل پنج رژیم آبیاری (غرقابی در کل فصل رشد، تناوبی در کل فصل رشد، غرقابی تا مرحله پنجه زنی، غرقابی تا مرحله ساقه رفتن و غرقابی تا مرحله گل دهی) به عنوان فاکتور اصلی و سه رقم برنج (فجر، شفق و محلی چمپا) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که رقم فجر با عملکرد 4538 و رقم محلی چمپا با عملکرد 1734 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین دانه را تولید کردند. استفاده از تیمار آبیاری تناوبی باعث کاهش ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه و وزن دانه شد. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری تناوبی، غرقابی تا مرحله پنجه زنی، غرقابی تا مرحله ساقه رفتن و غرقابی تا مرحله گل دهی به ترتیب 30، 26، 26 و 4 درصد در مقایسه با آبیاری غرقابی در کل فصل کاهش یافت. درحالی که بهره وری مصرف آب در این تیمارها به ترتیب 92، 60، صفر و 22 درصد بیشتر از آبیاری غرقابی بود. در تمام تیمارهای آبیاری تناوبی، میزان آب مصرفی کمتر از آبیاری غرقابی بود. بهره وری مصرف آب در این تیمارها با وجود کاهش عملکرد، بهبود یافت. بیشترین بهره وری مصرف آب در تیمار آبیاری تناوبی در کل فصل رشد دیده شد. بنابراین، با توجه به نتایج به دست آمده، می توان اظهار داشت که آبیاری غرقابی تا مرحله گل دهی یا ساقه رفتن، برای تولید عملکرد دانه قابل قبول و بهبود بهره وری مصرف آب در زراعت برنج می تواند به جای آبیاری غرقابی در کل فصل رشد در پژوهش های آینده مورد توجه قرار گیرد.